Улам-Оргихтой хэд хэдэн удаа... Улаанбаатарт нэгэн удаа...

Нэгэн цагт амьдарч байсныг минь гэрчилэх
Үгсийн цэцэрлэгт өсөн торнигч өт хийгээд
Гэрэлт цох мэт шүлгүүд минь
Шарилынхаа чулуун дээр нартай хамт гэрэлтэх
Шартай омогтой, сэтгэлийн тэнхээгүй явсан
Анхил залуу насны гэрэл гэгээнүүд минь
Өвгөд болоод эмгэд болохын цагтаа
Өөр зүйл олныг бодолгүй
Амиа хорлоорой-Миний шүлгүүд 

 Жир биш, ер биш

2009 оны Монгол улсын Их сургуулийн Утга зохиолын дугуйлангийн нээлт есдүгээр сарын арван. 364-р тоотод боролсон шаралсан харалсан таних хийгээд танихгүй нүүрний олон мааскууд. Хаалга байн байн хяхатнах чимээ. Нааш цааш орж гарах олон олон залуус. Хяхатнах чимээг хамгийн их гаргасан нөхдүүд тамхилцгаасан бололтой. Дуу хадаасаар орж ирсээр тус тусын суудалдаа тухалцгаана. Нээлтийг нээж үг хэлэх хүн Зүгээр л гэсэн тодотголтой “Зүгээргүй” Пүрэвхүүгийн Батхуяг. Зүгээргүй хүний хэлсэн үг тэр үеийн нөхцөл байдлаас болоод уу, миний хэнэггүйгээс болснуу бүү мэд. Ой санамжны дурсамжын кадраас 90% нь хасагдсан байна. Ярианыхаа төгсгөлд хэлсэн үгнийх нь 10% нь харин сэтгэлд тодхон. Утга зохиолд өөрийн гэсэн өнгө аястай сайн шүлэгтэй эрхэм дүү “Раднаадоржийн Улам-Оргихыг та бүхэнд танилцуулий хэмээн урьсан нь хааш яааш эмх замбараагүй зассан шувуу өндгөө дараад өвөлчижхөөр үстэй, тал нүүр нь гүн түлэгдэлт үү, сорив уу, мэнгэ үү гэдэг нь мэдэгдэхгүй нөхөр олон таван үг ярилгүй гурван шүлэг, гурван амьсгаа дунд нь аваад төгсгөлөө. Бас л дээрхийн адилаар ой ухаанаас уншсан хоёр шүлэг нь мартагджээ. \Хэ хэ\ Харин нэг шүлэг нь зүрхэнд хоноод хаалгаа аяархан хаагаад явчихаж.
Ганцаардлын нэг л дулаахан хөнжил рүү
Ганц ширхэг мэрэгч амьтан шиг шургаж ороод
Хөнжилөө бөх гэгч нь хучиж аваад
Тэр чигтээ нам унтахсан
Нэгэнт л тэр чигтээ унтаж байгаа юм чинь
Нэг тийм жаргалтай, эсвэл гунигтай
Ямар ч байсан хүн уйдахааргүй
Богино хэмжээний өнгөт хальстай
Гоё зүүд зүүдлэх юм байна шүү
Тэгээд тэр зүүдээ диваажин гэж нэрлэнэ.
.........................Тэр дугуйлан дээр гар барилгүй хэн хэнийгээ анасан гэрэвшсэн харцаар ширтэх төдий болоод л салцгаав.

                              

 

2009 он 12.08 Хайрын шүлгийн “Цагаан уул наадам-12

Хоёрын даваа өндөрлөөд тамхилхаар гартал өөдөөс тамхи бариад ирлээ. Утаа нь олгойдож дуустал богино өгүүллэгээр ярихад гуравхан мөр үгс хэлэлцсээр орлоо. Тэндээс би гутгаар байр, манай хүн тусгай авлаа. Мэдээж байр эзэлсэн хүмүүсийн ёсоор “Ub life” руу Гүйцэтгэгчийн Оргилболд хэмээх шавилхан биетэй шазруун залуу түүнийг найз гэх нэн эртний домгууд дээр гардаг хорон санаат Мангасын дүр мэт Ядамсүрэнгийн Баяраатайгаа хамт аваад орсон байлаа. Угаас шазруун хүн учир оготор нуруут маань очихын завдалгүй Тэнгэрийн амьтан чи хаана байна хэмээн өр зүрхэнд минь хутга зоосон мессеж явуулсан байлаа. Яваал орлоо тэрүүхэндээ хөөрхөн найр болоол манай ангиас тэнд хооллож байсан охид маань ширээгээ нийлүүлээд сайхан л сууцгаалаа. Тэгэж суутал утасны минь цэнэг дуусасныг мэдээд утсанд нь сиймээ хийгээд үзхэд пин коодоос гадна утас нь давхар код нэхдэг байгаа. Хаялаа гэхэд түүний утсыг хэн ч ашиглаж чадахгүй гэсэн үг. Тэр үед л бодлоо. Юм мэддэггүй тосгоны банди юм байх гэж бодсон чинь долоо шархадсан чоно байжээ гэж. Дахиад л дээр өгүүлсэн шиг гэрэвшсэн нүдээр өөдөөс хардаг байгаа.
Тэгээд л бүх юм цаг хугацаатай болсон хойно, гарахдаа бие биенээ түшээд л дараагийн нэгдэл дээр уулзахаар болоод хэн хэнийгээ хэзээ эртнээс мэддэг мэт, анх удаагаа гар барин Их сургуулийн гудамжнаас гэр гэрийн зүг хөдөллөө.

Дараагийн нэгдэл:

Гурван давхар луу хичээлээсээ тараад ядарсан ч хийсгэлэн омголон мөн утга зохиолд үнэн сэтгэлээ өгсөн хэдэн найзууд маань аль хэдийн гурван сандал дээрээ ирээд суучихсан. Ирээгүйгээ хүлээгээд сууцгааж байгаа нь сэтгэлд нэн өег.
Нойл орох урт кордоороор алхаж явахдаа хэлсэн амандаа хүрдэггүй амны салиа нь арилаагүй бацаан ирээгүй байх шив дээ гэсэн шүү юм бодон нойлын өрөөнд тулаад хаалга онгойлготол мань хүн. Эр хүн хэлсэндээ эмээлт морь хариасандаа гэдэг шиг ирчихсэн байлаа. Харин энэ удаа тайван утаагаа суунаглуулж хоёулхнаа хорвоогийн элдэв бусыг ний нуугүй чалчлаа. Тамхи ч ахиухан байдаг нь аштай юу даа.Тэгсэн гэнэт ярьж байсан яриагаа таслаад нээрээ гээд их чухал царай гарган цүнхээ ухаад “Утга зохиол урлаг” сонины сүүлийн дугаарыг үзүүлэв. Чи бид хоёрын шүлэг хэвлэгдсэн гээл шав шар шүдээ яралзуулах нь хав хар царайнд нь цохиноо гэдэг ванилий.
Гутгаар байр эзэлсэн өөрийнхөө шүлгийг уншлааа
                      “Бороотой өдрийн таталбар”
Хар нүдэн чамайгаа хайрлахын дээдээр хайралсан
Халамцуу сэтгэлийн хүлээснээс алдуурч одсон
Хайлган тэр зүрхний минь шарх
Хаяаггүй захиа болж чам руу ниссэн
Нисэж явахдаа олон дурлалт хосуудыг харсан
Нэг нэгнээ хайрлаж хүндэлж байгаа нь ямар гоё гээч
Норчихсон байгаа биз захиа чинь
Нойтон сормуусаа дэвхэд нь асгарсан
Бурханы мэлмий чийгтүүлчихсэн юм
Бодолд минь чи үзэгдээд
Болсон болоогүйн хооронд зүрх энэлээд
Богд уул цайраад намар цаг иржээ
Хэсэгхэн зуур шаргалтан ээсэн нар
Хэзээ ч юм бүү мэд үүлэн цаагуур орчихож
Магадгүй энэ бурхан бид хоёрын
Мөнхийн бус ч цаг зуурын байгаагүй дурлалд
Уярсандаа урсах нулимсаа эгштэл
Уйлах гэж байгаа нь тэр
Дуслууд нэг нэгээр асгарсаар ...........гээл үнэн лүмпэн пастух юм уншчихсан байдгийн. Харин тэр

Чиний жимснийх шиг амттай тансаг уруулаар
Жинхэнэ аз жаргалын хөгшин дарсыг амталж үзэхсэн
Чиний нүгэлд дурладаг сэтгэлээр
Чимээгүй хүйтэн сарыг насан туршдаа харахсан
Хүмүүсийн дунд хүмүүс шиг амьдарч
Хүүхдүүдээ том болцгоохыг харах гэж
Хүсэл мрөөдлөө нэг нэгээр нь биелүүлээд
Чиний жижигхэн хөөрхөн гарыг атгаад
Жирийн л нэг амьдралын зовлон дундуур алхахсан
Намайг бодуул уртай санаа хөнгөн сайхан шүлэг. Түрүүн л  ирсэнийг нь мэдээгүй байж амны салиа нь арилаагүй бацаан гэж Хоёрдугаар курсын ахын сэтгэхүйгээр дотроо омгорхож байсан би өөрөөсөө ичих хэцүү гэдгийг биеээрээ мэдэрч билээ. Тэр өдрийн ч нэгдэл сайхан болсныг хэлхүү андтайгаа улам дотнослоо.

Дотносол тэврэлт болохын үлгэр:

Утга зохиолын гэсэн арга хэмжээ, уралдаан тэмцээн, мөн үеийн залуучууд хаана л дарвиж уран бүтээл болон, нэг нэгнээ дэвэргэж өнгөрсөн зуунаа үгүйсгэхэд бид хоёр хамтдаа явж байдаг боллоо.
 Тэгж явсаар хаврын турьхан эгшигт салхи арай ч жавраа буулгаагүй түрүү жилийн хавраар Налайхад түүний танил ах Банзайн Хүрэлтогоо найрагчийнд очиж нохой гурав харагдтал өөрсдөө хоолойгоо сөөтөл шүлэг бүтээлээ уншицгаан түүний шүлгэн дээр гардаг шиг шөнийн 03 цаг 29-н минутын үед хашааных нь гадаа од ширтэнгээ сарьжхаад орхынхоо алдад Жамуха Тэмүүжин хоёр шиг халуун дотноор тэврэлдэж байжээ.  Улам гүн баттай болсон залуу насны ариун нандин үехрэл минь яван явсаар цаг минут тутамд хэн хэнийхээ дотор орсон юм шиг сайн мэдэцгээдэг боллоо. Тэр нь ч нуулгүй хэлхэд анхны гэрэвшингүй, томоогүй юм санаагүй харцнуудаас минь хэцүүг авчирч байлаа. Тэр хавраа Монгол улсын боловсролын их сургуулийн үүдэнд тоглоом маань шоглоом болж гар зөрүүллээ. Тэхдээ л тэр дороо л эвлэрнэ, дараа нь дахиал барилцана. Түүний хамт явхад хамгийн их ярьдаг зүйл нь хотод байртай болохсон гэж ярина. Тэгж ярихдаа үнэн голоосоо санаа алдана. Мөрөөдхөд мөнгө төлөх биш миний найз хэлээд байдгаараа Батхуяг багшийн гэрийн хойно шинээр баригдсан байрны түлхүүрийг атгаад найзуудыгаа гэртээ оруулхад найз нь цонхоор нь хамгийн түрүүн доошоо харахдаа яг энэ замаар багшийнх руу ордог тээ чи дандаа л энд байр авна гэдэг байж билээ гэж хэлхэд хүн болсон хойно наад тугалан нүдэнд чинь нулимс бүрэлдээд бантсандаа нэг юм байгаа задалхуу гэх байхдаа.\Ха ха\
Тэхдээ байраа автлаа Унасан газар, угаасан ус болох Хөтөл тосгондоо ирж очин  биднийг мөрөөдөөд хэвтээд байна гэдэг чамд ч хэцүү надаа ч хэцүү. Санаад байгаа учир ирэх өдрөө жаахан нааш нь болгож сунгаарай Анд минь. Энэ янзаараа маргааш өглөө Драгоноос маргаашийн суудлаар хөдөллөө шүү мань чинь.
                                       

Жич: Ирээдүй чухам яаж үргэлжлэхийг мэдэхгүй байна. Энэнээс урт юм бичиж болох л байлаа. Тэхдээ л чадлынхаа хэрээр чилээсэн байх гэдэгт гүнээ итгэнэм. Жинхэнэ нөхөрлөл үхсэний дараа ч үргэлжилдэг.

Хүндэтгэсэн: Монголын уран зохиолын “ШИНЭ ҮНЭР” бүлгэмийн отгон гишүүн САЙНЖАРГАЛЫН НАЧИН

 2010.01.15