Tuesday, June 5, 2012

Чи санадаг уу?


 



Яг хэзээнээс найз нөхөд болсноо он сар өдөр судартай нь мэдэдгүй ч нөхөрлөсөн хугацаан дахь эхний жил хоёул уулздаг ганцхан шугамтай л байлаа. Тэр нь гайт өнөөх бие сэтгэлд минь намрын сул хонгор салхи шиг сэвэлзэж, хялганы толгой шиг бодлыг минь бөхөлзүүлэх яруу найраг гэгч шийтгэл ч гэх юмуу оноолт хувь төөрөг заяа гэгч юмуу, эсүүл Девид Хэрбиерт Лауренсийн хэлснээр "Уран зохиол гэдэг бол нөр их хөдөлмөр... Түүнийг бичнэ гэдэг урхинд орсонтой л адилхан зүйл. Энэ бол гүнээ шившигдсэн хараал л гэсэн үг..." тэр хараалд нь аль аль нь нэвт шувт орчихсонтой холбоотой ч юмуу МУБИС-ын утга зохиолын нэгдэлд  чамайг анх харж байснаа л лав тод санадаг юм. Хэтэрхий ядчихсан юм шиг бичдэг нөхдүүдийн дэргэд мөр холбоогүй ч тэрүүхэндээ егөөжтэй тоголсон тохуурхсан шүлэг ганцыг уншчихна. Ихэнх үед 5-н минутын шүлгийн уралдаанд их орно. Монгол ардын зүйр үг байдагдаа. Хүнийг хувцсаар нь үдэж ухаанаар нь үд гэдэг шиг, надад лав цэвэрхэн биеэ авч явай мөн, аятайхан хувцасладаг чинь үнэхээр их таалагддаг байлаа. Гэхдээ нээх ч их дуугардайггүй мэндийн зөрүүтэй явдаг байхад Улмаа, өвгөөн манай сургуульд орох гээд  байгаа залуу танилцаж юм ярих хэрэгтэй мань нэг бүлэг байгуулж байгаа тэрэнд бас байгаа гэдэг үгийг нь дуулжхаад тэгээд яваандаа болох биз хэмээн дотроо тунгааж явтал 2010-оны тэр хавар УЗНДС-д солилцоогоор МНТ-дээд сургуулиас очоод удаагүй байгааг чинь дуулж, анхныхаа номоо гаргаж байгааг чинь ямар газрын салхинаас сонссон юм бүү мэд ямар ч байсан "БАГА ТОЙРУУ"-гийн л хана шат тааз нь шивнэсэн байх 2010 оны 04.26-нд яваад очисонсон. Чи санадаг уу? хэхэ чи санадаг уу гээд ХАС БЭГТЭРИЙН бичилгийн төрөлрүү хазайх гэж байна. Тэгээд цаашаа лавшраад явжхуул хоёуулаа нэг сайхан савна за юу? би авгайгаас чинь салгаад хэд хоног хоёуулаа дампуурна за юу, тэгээд зодолдоно за юу? тэгээд гомоорно за юу? тэгдэгийн за юу  гэсэн эсэн бусангын элийрэл дунд  живж мэдхээр байна. Тэгэж донгосдоггүй л байхгүй юу? Чи санадаг уу? хэхэ заза наргиад яахуу би лав санадаг юм. Бүр тод санадаг юм. 
Тэр үед Ө.Төгөлдөр ах чинь орж ирээд индэр дээр хэдэн үг хэлээд дараа дараагийнх нь уран бүтээл дээр тусалнаа. Гэхдээ ах дүү хоёр байна харилцан туслалцаж байна. Угаасаа манайхан эрчүүд олуулаа бүл их, тиймээс өөр өөрсдийгөө аваад явчих чадалтай байх тэнхэлтэй улс гээд гараад явсан.  Чи харин ёсоор гүйцэтгэж яваа юм шиг санагддаг  шүү. Нуулгүй хэлхэд хэн анх нэвтрүүлэг хийж үеээ таниулая гэж зориглон хөдөлсийн. Чиний огцом гэнэт хийдэг өөрчлөлтүүд чинь бизнесийн салбар дээр үр өгөөжөө өгөх байхаа гэж миний хувьд их дотно нэгэн эмэгтэй маань чихэнд шивнэж билээ. Түүний хэлсэн үгэнд би харин сүсгэлж итгэж явдагаа.  Би их цөөхөн хүний үгэнд ордог. Зозо тэр ч яахуу. 
Харин номын баярын хөтлөгчөөр  Мөнгөнтулга хэхэхэ. Хөгжилтэй ч юмаа даа. Угаасаа тэгээд хөгжилтэй байхгүй гээд ч яахуу ямар ч байсан номын нээлтэн дээр чинь хэлэх үгээ хэлснийг минь харин чи санадаг юм билээ. Намар гэрт чинь хоноход тэгэж байсан гээд хэлхэд чинь лааны бүдэгхэн гэрэл, хундаган доторх сархадтай хөндөлсөн дайвалзаж байсныг харин ч нэг ой ухааныхаа хар дансан дээр томоос том тэмдэглчихээд чиний өгсөн нэрээр "АРИУН АМЬТАН" буюу Д.Сособарамд тамхыг нь асааж өгч билээ. Анхны номыг чинь харчихаад суудал дээрээсээ босоод авчих зориг хүрдэггүй, тэгээд яаж нэг авах вэ гэж бодож байтал, ашгүй Марта билүү нэг шүүмжээч эгч 5-н минутын уралдаан Шинэ үнэр гэсэн сэдвээр зарлаад эхний гурван байранд орсон хүүхдэд нь өгнө гэхэд нь ийм шүлэг бичиж байсан нь надаа байдаг юм байна. Хайх завсараа уoutube deer "ice topiin" үргэлж хамтдааг тавиад хөгжмөө эцэс дээр нь чарлуулчхая. ..............За хайх хүртэл хугацаанд дуу лав дуусахгүй гэдэгт итгэнэм.



 

Чи ч гэсэн буруутай, би ч гэсэн буруутай
Чанга хэлсэн үгийг минь чи даах нуруутай энэ дууны энэ үгэн дээр өнөөх шүлгийг бичсэн хуучны дэвтрээ жижиг өрөөнөөс олж ирлээ.
Шинэ үнэр

Анхималхан сарны дороос
Ахиад нэг л ширтхэд чинь
Мөрөөдлөө хэсэг хэсгээр нь тасдаад
Мөн ч удаанаар шаналана даа


Дахиад нэг л зөрөлдхөд чинь
Дандаа чамаас зугтах болхоор
Газрын зураг шиг нүүрнээс тань
Гайхалтай мөр бадгыг шиншилнээ
гэхийг бодоход байгуулснаар нь нөгөө танилцуулах гээд байдаг нөхөрт зориулаад бичсэн юм шиг байгаан. Тэгээд яахуу дүн гархад нь мэдээж эхэнд авсан. Гарын үсэгээ зурж өгөхийг нь хүлээж зогсохдоо солгой юм байна гэдгийг нь мэдээд авлаа. Буцаж суудалдаа тухлаад шинэ номыг нээхэд, дээр хэлсэнчлэн дугуйлан дээр шүлэг уншилгүй харин 5-н минутын уралдаанд их ордог гээд байдагаа нотлоод нэг бүлгээ дан таван минутын уралдаанд бичсэн шүлгүүдээрээ таван хором гээд нэрэлчихэж. Дотор инээд оргиод болдоггүй. Одоо миний урд байна л даа, шохойтой цаасан дээр хэвэлчихсэн Постмодерн Галсансүх залхуураад Цэвэгжавын Батбаатараар өмнөх үгийг нь бичүүлчихсэн, авсаархан өврийн дэвтэр шиг жижигхэн цомхон шүлэгтэй түүвэр нь. 
Тэгээд л яахуу тэр жилээ зуны амралт ч эхэлж байгаан. Намар нь "ИХ МОНГОЛ" дээд сургууль дээр нөхөдтэй уулзах гээд очисон, манай хүн харин эндхийн оюунтан болчихсон байдаг байгаа. Уулзахдаа харин ч нэг хэн хэнээ мэдээд ойр зуурын юм ярьсан шиг болход муу танилцуулах гээд хэрэндээ гүүр болоод явсан АРАГ УЛААН ХОНГОРЫН минь нүүр нэг цайрсан даа. Гэхдээ хэсэгхэн зуур л даа. Жич:\ Я.Баяраа Р.Улам-Оргих\ хоёрын улаан хар нүүрний арьснууд цагаарч гэмээнэ, монголын утга зохиол,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,.,

Миний мэдэхээр 4-н жил сурах хугацаандаа 3-н сугууль сольж саяхан улаан дипломтой төгсөж байгаа байх. Хөлбөмбөгчид л багаас багад шилжидгийг сургуулиас сургууль солин шилжиж амьд жишээн дээр үзүүлсэн дээ мань хүн. Германы шигшээ багын Михайл Баллак түүний хувьд амьд домог, миний хувьд Германы шигшээгийн мөнхийн өрсөлдөгч Аргентины Леонод Мессиг хүндэлдэг. Хэрвээ ирэх дэлхийн аваргаар энэ хоёрын аль нэг нь аварга болуул хожигдсон багыг дэмжсэн хэн нэг маань өмсгөлийг нь оргиор нь Хорооллын "адидасаас" авч өгий шүү за. 
  Их монголд орсноос чинь хойш торолгүй хоёр жил өнгөрөхдөө юу эсийг зүрхэнд хоногшуулсныг хэн хүнд ярьж өгий гэвэл энэ үдэшээс эхлээд ирэх жилийн яг энэ үдэш хүртэл ярих хэрэг гарах биз. Бодоод байхнээ Өлзийхутагийн Үлэмжтөгс гэгч залуутай би нэг л зүйл дээр эвсдэг юм шиг. Сайн эрчүүд хоорондоо за бол за, гүй гэсэн бол гүй байдаг шиг, мөн эр хүний замын хүзүү урт гэдэг шиг холын замд бүлгийн бусад эрчүүдийг бодуул хамтдаа их явжээ. Явах болгондоо харин нөмөр нөмөртөө бараа бараандаа бүртэлзэх хөхийн хөх уулс шиг дүнсийж. Архангай луу л Болор цомоор сайхан явждээ бодоод байхад. Булган уулын урд уг нь ихэл түүхэн зураг татуулсан юмсан. Гэвч дураакийн хэнэггүй зангаас болсон уу аппарадных нь ямбийгаас болсон уу? эргээд хархад дурсамж болж үлдэх ёстой байсан Булган уулын өвөрт авхуулсан зураг байхгүй. Эсүүл хэдэн жилийн дараа чулуу болгох гээд тас нуучихсан уу? 
Хүн байтугай чулуу элэгдэг хорвоод, хүслээ нөмөрлөж жавар хаах нүцгэн хөөрхий гэж Дамдинсүрэнгийн Урианхай гуайн хэлдгээр хүний амьдрал ээдрээтэй бөгөөд даанч богинохон юм шиг. Энэ үгээр яг юу хэлэх гээд байна вэ гэхлээр чи хүний хийх ёстой гурван буянаас хоёрыг нь ёслол төгөлдөр хийж. Мод тарьсан байна. \Долоон буудалд зуслан нь байдаг гэсэн. Тэнд би л очиж үзээгүй болхоос надаас бусад нь бараг амьдарсан юм шиг байгаам\. Гэхдээ энийг уншаад хэрүүл өдөхгүй шүү өвгөөн . Зарчихсан байх тээ хэхэ.  Яруу найргийн Танилц Үлэмжтөгс , үргэлжилсэн үгийн Абсурд зүүдний хот гэсэн хоёр ном гаргасан байна. Одоо тэгээд гуравдах буяныг бол  удахгүй хийчих байлгүйдээ. Тэрийг  бол харин ч нэг  чанарын өндөр түвшинд, сэтгэл ханамжын зуун хувийн баталгаа олгож байгаад хийчих ажлынх нь нэг гэдгийг, гэрийнхээ ширээг балбаж байгаад хэлжхий.  Дараа нь нүдээ зөөлхөн аниад зүүдний ертөнцөд аялая.
  
 

"Амьдрал дээр амсаж мэдрэх боломжгүй, магадгүй огт биелэхгүй зүйлсийг бид хаана мэдэрч" чадах вэ?

Түүний Абсурд зүүдний хот ПОСТМОДЕРН роман энэхүү өгүүлбэрээр эхэлдэг. Би харин энэ өгүүлбэрийг өөртөө тавьж үзэхдээ ганцхан гаргалгаанд л хүрсэн. Эмэгтэй хүнээс эмэгтэй хүний тайлагдашгүй тэр л сайхан зүйлсээс.
Бүсгүй гадаах хаалгыг онгойлгон харанхуй орцоор тэмтчин өгслөө. Орцонд хадах тог тог хийх хөлийн чимээ нь түүний өндөр өсгийт гутлынх ажээ. Гэтэл түүний амыг таглан хананд хүчтэй гэгч нь шахаж авлаа. Тэрхэн хугацаанд хамаг чадлаараа эсэргүүцэл үзүүлэх гэж оролдоод ч хүчин мөхөстлөө. Богино банзлыг нь дээш сөхөн, өмднийхөө тэлээг тайлах чимээ гартал \Абсурд зүүдний хот романы 40-р хуудас Бух тэргэнд хэсгээс\ яг ийм л хэсэгхэн өдөөж өгөх чимхлүүр ч гэж хэлж болох хэсгийг Г.Аюурзана та хоёр л чадамгай бичих байх. хэхэ

 Гэхдээ эрчүүд л эмэгтэй хүнийг ойлгодог гэсэн үндэслэл минь сүүлийн үед энэ нийтлэлийг уншснаас хойш буураад байгаа хэхэ.

http://septemberflower.blog.gogo.mn/read/entry381400
 http://septemberflower.blog.gogo.mn/read/entry390934
 http://septemberflower.blog.gogo.mn/read/entry405967 \ enehvv niitel daxiad urgeljleesei gj boddog\

Ямар ч л байсан романаас нь би  өөрийнхөө хувьд хэдэн гаргалгааг олж харсан.
Ерээд он гэж эхлэх романы эхлэлээс л хотын гэсэн өвөрмөц үнэр ханх татна, хамрын үзүүрийг. Тэр ч би ч хотод төрсөн хүүхэд. Гэхдээ би энэ хотын талаар юм бичүүл гуравхан гудамжыг үлгэр жишээ бичнээ гэж л боддог найз минь, найзууд минь, ах дүүсүүд минь амраг садангууд минь. Тэрийгээ хэлжхэе. Жич Ө.Үлэмждээ үүрэг даалгавар болгоод хэлчихэе.
1-т ..Үе үеийн уран бүтээлчдийн урлан болсон БАГА ТОЙРУУГ- түүний төрсөн нутагыг. Гэхдээ тэр үргэлж харамлана. Ямар сайндаа л өвөл бичсэн шүлгэн дээрээ хорооллын жаалын хэзээ ч төсөөлөхгүй ертөнц
Бага тойруу минь
Бага тойрог минь гэсэн байхав дээ. Гэвч анд минь чи намайг яг үнэнийг хэлхэд таниагүйл байна. Би чинь унаган Төмөр замын жаал шүү дээ. Харин хоёул одоо амьдарч байгаа газар нь ХОРООЛОЛ юм даа.Гэхдээ л бат хэлий хөгшөөн. Хотыг хэн сайн бичих бол? Чи энд хариулт болгох нэг зүйл сэдээрэй.
2-т..Арван гуравдугаар хорооллыг заавал бичнэ гэж боддог. Энэ гудамж миний хувьд дурдатгал бас хайр шингэсэн хот
3-т..Төмөр замын гудамжыг бичнээ. Ханбүргэдэй их дэлгүүрийн зургадугаар байрны дөрвөн давхарын 56-н тоотод 2003 оны 02.25-нд болсон зүйл тэр чигээрээ кинолдоо. Жинхэнэ Абсурд зүүд гэж харин тэрийг хэлнэ. Би өөрөө чамд ярьж чадахгүй ээ. Яриулаад ур чадвар чинь хүрвэл чи зохиол болгоорой. Харин ярьж өгөх хүн нь АРИУН АМЬТАН.

Гэхдээ чамайг чадчих байх гэж санаанд буудаг шүү. Чи санадаг уу? хэхэ Танайхаас энэ намрын анхны цаснаар хоноод өглөө нь гарчихаад орой нь дахиж хаалгыг чинь нүдээд хамтдаа 48-н цаг кино наадамд орж байсныг. Чи хэн бэ гэлгүй цээж нүцгэн нойрмог босоод яасан гэхэд зохиол бичье гэхэд хурдхан хувцсаа өмссөнд найз нь их баярлдаг шүү. Тэгээд юун 48-н цаг маань  72-цаг болж хувираад салалгүй нэг л их зохиолч уран бүтээлч хүмүүс гэсэн нэртэй, гэхдээ бас нөгөө бичүүлэх гээд тоглуулах гээд байгаа хүмүүсийн хүндлэлийг хүлээчихсэн, үнэгүй нетийг нь ашиглаад л, өдрийн сонины ярилцлагын мастер хүүхнээр өдрийн хоолоо даалгуулчихаад л, теннис тоглоод л, төгөлдөр хуур дараад л өндөр тагтан дээрээс замын түгжрэл ширтэнгээ, тамхиа асаалцаад л. Энэ бүхэн чамгүй дурсамж шүү өвгөөн. Яруу найрагч болно гэдэг шийтгэл, хүүрнэл зохиол дээр сууна гэдэг цагаатгал гэдэг шиг цагаатгалыг чи л бүлэг дундаасаа хүртэх байх шүү. Тиймээс дээрх дурсамж хөргийг ч зохиол болгож болох байх.  2012.04.12-нд Флора цэцгийн дэлгүүрт болсон номын нээлтийн өдөр чинь Алдарт ТИТАНИК далайн гүнд живээд 100-н жил болсон өдөр байсан шүү. Монголын уран зохиолын хөлгүй их далайд хүүрнэл зохиолын ахмад залуурчин болж өөр бусад завь нарын түрүүнд мөсөн уул мөргөлгүй бичээрэй. Гэхдээ гай болж живэхгүй байхалдаа. Чиний сайхан гүзээ ямар ч усны хөвөөн дээр хөвөөд байж байх байхалдаа. Гэвч уншигчид л шүүгч гэдгийг хэн хүнгүй мэдхээс хойш доо.Яагаад гэвэл чи ӨЛЗИЙхутагын ҮлэмжТӨГС шүү дээ. \Өлзийтөгс гэдэг хээ байдагийг бас гайхамшигтай уран бүтээлч байдгыг хэн хүнгүйл мэдэх биз.\  Өлзий гэдэг үг тасралтгүй гэсэн утгатай үгийг илэрхийлдэг юм гэсэн. Тэгээд, чамд ч надад ч тасралтгүй бичих л үлдсэн байна.

Далбаагаа намируулчихсан гагцхүү сэвэлзэх салхины чиглэл хаашаа хөдөлхийг таамаглаж ядан зангуугаа аяар аяархан сулруулж суугаа Шинэ үнэрийн анд Ө.Үлэмжтөгсөд зориулан бичив.
2012-оны 06-р сарын 05 УБ Хот

4 comments:

  1. Er hun helsendee
    Emeelt mori haraisandaa
    Er hunii dotor
    Emeel hazaartai mori bagtana...

    ReplyDelete
  2. хэхэхэ... Мундаг юмаа... Баярлалаа...

    ReplyDelete